Amerika achter tralies

Staatsgevangenis 'Angola', Louisiana

Er is geen land ter wereld dat zoveel gevangenen heeft als de VS: 2,3 miljoen. Omgerekend zijn dat er 751 per 100.000 inwoners. China is een goede tweede met 1,6 miljoen. Ter vergelijking: Nederland telt 140 gedetineerden per 100.000 inwoners.

Twee jaar geleden maakte ik een reportage in de Maricopa County Jail, een gevangenis in Phoenix, Arizona. Daar ontmoette ik Paul Harwood, een 23-jarige jongeman die veroordeeld was tot zes maanden cel voor rijden onder invloed en huiselijk geweld. Die dag ging Paul voor het eerst mee met de chain gang: met een groep gevangenen aan een ketting onkruid wieden langs de openbare weg. Het was meteen duidelijk dat Paul kansloos was voor de rest van zijn leven. Door de straf was hij zijn baan kwijt, zijn huis en zijn vrouw met twee jonge kinderen.

Paul Harwood in de Maricopa County Jail, Phoenix, Arizona

Toen hij een paar maanden uit de gevangenis was zocht ik hem weer op. Hij was voorwaardelijk vrij, mocht drie jaar lang geen alcohol drinken en twee jaar lang geen auto besturen. Vanaf 21.00u tot de volgende ochtend 7.00u moest hij thuis zijn, hij werd wekelijks gecontroleerd op drank- en drugsgebruik en bracht ook wekelijks een bezoek aan zijn reclasseringsambtenaar. Vrijheid is een relatief begrip in de VS.

Op een typisch Amerikaanse manier leek hij te kunnen ontsnappen aan een kansloos bestaan. Hij ontving forse schadebetalingen voor de dood van zijn broer die door een dronken vrachtwagenchauffeur werd geschept. Broodnodig, want als je een strafblad hebt is het in de VS vrijwel onmogelijk om een baan te vinden. En áls je die al vindt, is het bijna onmogelijk om zonder auto op je werk te komen.

Paul Harwood in vrijheid

De maanden daarna probeerde ik contact met hem te houden, maar dat viel niet mee. Hij wisselde vaker van telefoonnummer dan van onderbroek. Gelukkig heb ik ook het telefoonnummer van zijn adoptievader Ervin, een oud-politieagent die Paul uit huis haalde bij zijn, aan alcohol verslaafde, moeder die hem en zijn zusje mishandelde.
Vannacht belde ik Ervin op en vroeg hoe het met hem en met Paul ging. Even was het stil, maar uiteindelijk antwoordde hij: “Met mij gaat het goed, maar Paul zit in prison.”
Ik schrok ervan. Paul zit weer vast, maar ik hoopte dat Ervin zich versprak en jail bedoelde. De jail is een combinatie van een Huis van Bewaring en gevangenis voor kort gestraften. In de prison zitten gedetineerden straffen uit van langer dan een jaar. Maar Ervin versprak zich niet. “Dit is het echte werk”, zei hij cynisch.

Paul was weer de fout in gegaan. Hoewel hij niet mocht rijden én niet mocht drinken werd hij aangehouden terwijl hij dronken achter het stuur zat. Dat leverde hem meteen een gevangenisstraf van een jaar op. Maar dat was nog niet alles. De politie vond ook nog een wapen in de achterbak van zijn auto. Die zaak moet nog voor de rechter komen. Zijn stiefvader verwacht dat Paul een gevangenisstraf van vijf tot zeven jaar te wachten staat.

Iedereen die toerekeningsvatbaar is, is verantwoordelijk voor zijn eigen daden. Paul Harwood ook. Toch denk ik dat dit anders kan. Met een goede begeleiding had dit voorkomen kunnen worden, maar dat is geen populaire mening. De harde aanpak ligt beter bij het grote publiek. Ook in Nederland.
Terwijl de Nederlandse rechters hogere straffen opleggen dan rechters in de rest van Europa, neemt de roep om nog hardere straffen toe. Dit alles onder aanvoering van grote denkers van de PVV als Hero Brinkman en Dion Graus. Met termen als Zero Tolerance en Three Strikes You’re Out verwijzen ze graag naar het Amerikaanse systeem. Stoppen met die softe aanpak van ‘links’. Dat het Amerikaanse systeem niet werkt, maakt niet uit. Het klinkt goed: opsluiten en de sleutel weggooien.

Maar misschien dat mensen die zo denken via een andere weg tot rede gebracht kunnen worden. Vergeet even het rechtvaardigheidsgevoel, negeer de wraakgevoelens en kijk naar de cijfers. Ruim 70% van alle ex-gedetineerden recidiveert. Zowel sociaal als economisch is het veel slimmer om gevangenisstraffen te voorkomen. Dat is veel goedkoper. Want voordat je het weet zitten onze gevangenissen vol met Nederlandse Paul Harwood’s en is er geen plek meer voor echte criminelen.

Bekijk hier een slideshow met gesproken commentaar van Paul Harwood

Bekijk hier alle foto’s van Paul Harwood in de gevangenis en in vrijheid

Vandaag, vijf jaar geleden (4)

23 september 2005 - George Bush was niet populair in Chinatown, San Francisco

Vandaag, vijf jaar geleden (3)

Superman wandelt over Hollywood Boulevard

Vandaag, vijf jaar geleden (2)

….probeerde mijn kersverse bruid of ze niet toch gelukkiger was in het spel dan in de liefde.

Las Vegas, 7 september 2005

Orkaanseizoen

Dianne Brookshire in haar huis in Bridge City, Texas.

De zuid- en oostkust van de Verenigde Staten worden elk jaar door orkanen getroffen. Zondag 29 augustus herdenkt New Orleans de grootste. Katrina. Het is dan vijf jaar geleden dat de orkaan vele slachtoffers eiste en een groot deel van de stad verwoestte.

Een andere orkaan die veel schade aanrichtte was Ike. In de nacht van 12 op 13 september 2008 kwam Ike aan land in Texas. Door overstromingen als gevolg van de orkaan, kwamen duizenden huizen onder water te staan.
Een maand later was ik, voor een reportage over een heel ander onderwerp, in de VS en reed ik toevallig door het rampgebied. Zoals het met nieuws gaat, was ik Ike al vergeten. Maar dat waren de betrokkenen natuurlijk niet. In haar verwoestte huis in Bridge City, sprak ik Dianne Brookshire.
“Welkom in de hel”, is het eerste wat ze tegen me zegt. Ze leidt me rond door wat ooit haar huis was en vist hier en daar nog wat persoonlijk bezittingen uit het puin.
Lang kan ze nooit in haar huis blijven. “Maximaal vier á vijf uur, anders stort ik in. Dan ga ik weer naar de caravan waar ik nu samen met mijn dochter woon.” Ze is niet alleen verdrietig om het verlies van haar huis, maar ook heel boos. Op de verzekeringsmaatschappijen. “Volgens onze hypotheekverstrekker hoefden wij geen verzekering tegen overstroming af te sluiten, maar wel tegen orkaanschade. Volgens de verzekeringsmaatschappij is deze schade veroorzaakt door overstroming, dus betalen ze niets. Dat die overstroming het gevolg is van een orkaan, kijkt men voor het gemak maar over heen. En ja, dit is een van de bedrijven die, vanwege de economische crisis, hulp kregen van onze overheid.”